Θέση, πολεοδομική και αρχιτεκτονική μορφή
Η εικόνα που έχει σχηματιστεί για την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού στις Κυκλαδες βασίζεται κυρίως σε νεκροταφεία-τα περισσότερα από τα οποία βρέθηκαν συλημένα- και στα εντυπωσιακά ευρήματα τους προϊόντα αρχαιοκαπηλείας και περισσότερα. Οι Πρωτοκυκλαδικοί οικισμοί που έτυχε να επισημανθούν είναι πολύ λίγοι και διατηρούνται πενιχρά. Η συστηματική λοιπόν ανασκαφή του Σκάρκου, ενός οικισμού με έκταση 11 στρεμμάτων περίπου σε εξαιρετική κατάσταση διατήρησης (ύψος τοίχων 3 και 4μ, διώροφα οικοδομήματα), όχι μόνον καλύπτει ένα μεγάλο κενό γνώσης που υπήρχε στην κυκλαδική προϊστορία, όσον αφορά στους οικισμούς, αλλά και διαφωτίζει τις κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες που επικράτουσαν στα νησιά των Κυκλάδων κατά την Πρώιμη εποχή του Χαλκού.
Η γεωγραφική θέση του οικισμού είναι προνομιούχος. Ο λόφος του Σκάρκου βρίσκεται στο μέσον της δυτικής πλευράς της Ίου, απέναντι από τη Σίκινο, όπου συνυπάρχουν ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια των Κυκλάδων και οι μεγαλύτερες καλλιεργήσιμες εκτάσεις της Ίου, ο Επάνω και ο Κάτω Κάμπος.
Με την ανασκαφική έρευνα, που άρχισε το 1896 και συνεχίζεται ως σήμερα, αποκαλύφθηκε μια συνοικία στα ανατολικά του λόφου και τμήματα κτιρίων στα δυτικά προς την πλευρά του λιμανιού. Τα κινητά ευρήματα δείχνουν ότι ο οικισμός ήκμασε στα μέσα της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού (Πρωτοκυκλαδική ΙΙ περίοδος, ομάδα Κέρου, Σύρου, 2.700-2.400/2.300π. Χ.).
Ο πολεοδομικός ιστός είναι πυκνός και η πολεοδομική οργάνωση περικεντρική. Ο οικισμός μεγάλωνε με την κατασκευή νέων κτιρίων που προστίθεντο στη συνέχεια των παλαιοτέρων. Με τον τρόπο αυτόν δημιουργούνταν τεράστια κτιριακά συγκροτήματα, ένα είδος οικοδομικών νησίδων, τα κτίρια των οποίων χωρίζονται μεταξύ τους με διπλότοιχους. Ανάμεσα στις νησίδες παρεμβάλλονται δρόμοι πλάτους ως 2μ. και τετράπλευρες πλατείες.
Τα κτίρια έχουν κατά κανόνα ισόγειο και όροφο και διαθέτουν αυλές περιφραγμένες με υψηλούς μανδρότοιχους. Τα ανασκαφικά δεδομένα δείχνουν ότι τα κτίρια που αποκαλύφθηκαν χρησίμευαν ως κατοικίες. Κάθε κτίριο περιλαμβάνει χώρους ειδικών δραστηριοτήτων, όπως χώρους για το μαγείρεμα στα ισόγεια ή τις αυλές και χώρους για την αποθήκευση αγροτικών προϊόντων ή της οικοσκευής, συνήθως στον όροφο.
Συντάκτης: Μαρίζα Μαρθάρη
Πηγή: http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=18044
