Ios, or Nios as the locals call it, is a typical island of the Cyclades: with characteristic low white houses, blonde coasts, deep blue waters and of course intense seasonal tourism. It is about 110 nautical miles from Piraeus (4-8 hours journey, depending on the ferry) and has no airport, only a heliport. The port’s marina is expanding and is gradually allowing more and larger vessels to dock. It is a barren island, with no significant crops and mountainous, with the highest peaks being Pyrgos (713 metres), Prophet Elias (541 metres) and Hermitis (417 metres). Between the mountains there are lowland areas such as Epano and Kato Kampos, where trees are cultivated which do not have high water requirements, such as olive trees and olives.
There are many versions of the origin of the island’s name: From the Ionians, who conquered it at the end of the 2nd millennium from the Phoenicians, who were inhabitants, while others link the name Ios to the Phoenician or Hebrew word “Ion” which means stones. The prevailing and most correct opinion today, states that in ancient times many Ia (a type of plant) grew on the island, and thus Ios or Nios, as is the corruption of the name, took its name from them. This prevailed and has been generalized until our days.
Ios has been inhabited since prehistoric times. Due to its geographical position, being one of the southernmost islands of the Cyclades and located at a strategic point on the sea route to Crete and South Asia, it played a decisive role in the development of the Cycladic civilization. Archaeological findings on the hill of Skarkos reveal the existence of an early Cycladic settlement on Ios.
Homer’s tomb is located in Ios and according to tradition Homer’s mother came from the island, where he died, and according to another version he was killed by the locals when he did not solve the riddle they posed to him. The poet’s grave is located at Plakoto, on the north side of the island, on the homonymous hill.
During the Byzantine period, it belonged to the Byzantine Empire and the fortified settlement of Paleokastro, located on a hill in northern Ios, is believed to have been built during the reign of the Komnenoi, who ruled the Eastern Roman or Byzantine Empire from 1057 to 1185.
During the years of the Ottoman rule, Ios was a den of French pirates. In 1537 it fell into the hands of the Turks and a period of heavy taxation began for the island, and it continued to suffer from pirate attacks. The Turkish conquerors called the island Little Malta because of the absolute safety offered by its natural harbour. It participated in the struggle of the Regency against the Turks and since 1829 it has belonged to the Greek state.
Η Ίος ή Νιός όπως την αποκαλούν οι ντόπιου, είναι ένα χαρακτηριστικό νησί των Κυκλάδων: με χαρακτηριστικά χαμηλά λευκά σπίτια, ξανθές ακτές, καταγάλανα νερά και φυσικά έντονο εποχιακό τουρισμό. Απέχει περίπου 110 ναυτικά μίλια από τον Πειραιά (4-8 ώρες ταξίδι, ανάλογα με το πλοίο) και δεν έχει αεροδρόμιο, παρά μόνο ελικοδρόμιο. Η μαρίνα του λιμανιού επεκτείνεται και σταδιακά επιτρέπει τον ελλιμενισμό περισσοτέρων και μεγαλυτέρων σκαφών. Είναι νησί άγονο, χωρίς αξιόλογες καλλιέργειες και ορεινό, με υψηλότερη κορυφή τον Πύργο (713 μέτρα), τον Προφήτη Ηλία (541 μέτρα) και τον Ερημίτη (417 μέτρα). Ανάμεσα στα βουνά υπάρχουν πεδινές εκτάσεις όπως ο Επάνω και ο Κάτω Κάμπος, όπου καλλιεργούνται δέντρα τα οποία δεν έχουν μεγάλες απαιτήσεις σε νερό, όπως ελιές και κλίματα.
Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την προέλευση της ονόματος του νησιού: Από τους Ίωνες, οι οποίοι το κατέλαβαν στο τέλος της 2ης χιλιετίας από τους Φοίνικες, οι οποίοι ήταν κάτοικοι ενώ άλλοι συνδέουν την ονομασία Ίος με την Φοινικική ή την Εβραϊκή λέξη “Ιόν” η οποία σημαίνει πέτρες. Η επικρατέστερη ως ορθότερη άποψη σήμερα, αναφέρει ότι κατά την αρχαιότητα φύτρωναν στο νησί πολλά Ία (είδος φυτού), κι έτσι πήρε από αυτά και το όνομα της η Ίος ή Νιος όπως είναι η παραφθορά του ονόματος. Αυτό επικράτησε και γενικεύτηκε μέχρι τις μέρες μας.
Η Ίος κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια. Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, είναι ένα από τα νοτιότερα νησιά των Κυκλάδων και βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο στο θαλάσσιο δρόμο προς τη Κρήτη και τη νότια Ασία, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του Κυκλαδικού πολιτισμού. Τα αρχαιολογικά ευρήματα στο λόφο του Σκάρκου φανερώνουν την ύπαρξη πρωτοκυκλαδικού οικισμού στην Ίο.
Στην Ίο βρίσκεται ο τάφος του Ομήρου και σύμφωνα με την παράδοση η μητέρα του Ομήρου καταγόταν από το νησί, στο οποίο και πέθανε, – σύμφωνα δε με μια άλλη εκδοχή θανατώθηκε, από τους ντόπιους όταν δεν έλυσε το αίνιγμα που του έθεσαν. Ο τάφος του ποιητή βρίσκεται στη θέση Πλακωτό, στη βόρεια πλευρά του νησιού, πάνω στον ομώνυμο λόφο.
Κατά τη βυζαντινή περίοδο, άνηκε στη βυζαντινή αυτοκρατορία και ο οχυρωμένος οικισμός Παλαιόκαστρο που βρίσκεται σε λόφο της βόρειας Ίου παρουσιάζει πιθανολογείται ότι κτίσθηκε επί Κομνηνών, οι οποίοι κυβέρνησαν την Ανατολική Ρωμαϊκή ή Βυζαντινή Αυτοκρατορία από το 1057 έως το 1185.
Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας η Ίος ήταν άντρο Γάλλων πειρατών. Το 1537 πέφτει στα χέρια των Τούρκων και αρχίζει περίοδος βαριάς φορολογίας για το νησί, ενώ εξακολούθησε να υποφέρει από επιθέσεις πειρατών. Οι Τούρκοι κατακτητές χαρακτήριζαν το νησί Μικρή Μάλτα λόγω της Απόλυτης ασφάλειας που προσέφερε το φυσικό του λιμάνι. Συμμετείχε στον αγώνα της παλιγγενεσίας εναντίων των Τούρκων και από το 1829 ανήκει στο ελληνικό κράτος.
